fbpx

9 Signalen van een gespannen paard

door 16 mrt 20189 reacties

Spanning wordt ook wel stress genoemd en komt voor in veel verschillende gradaties. De grote signalen herkent bijna iedereen wel, zoals hard snuiven, zichtbaar oogwit of nerveus dribbelen. Vaak zie je deze signalen als er al een druppel is geweest die de emmer deed overlopen. Er zijn veel signalen van een gespannen paard die je al kunt herkennen nog voordat hij ‘ontploft’. Je leest erover in deze blog.

Koppig of gespannen?

Als je de kleine signalen van spanning niet herkent, kan het al snel lijken alsof je paard ‘gewoon koppig’ is. Hij wil niet verder, hij protesteert en is vastbesloten te doen wat hij in zijn hoofd heeft. Vraag je de volgende keer eens af waarom dat gebeurt. Heeft hij er misschien een goede reden voor? Was er eerder tijdens de training al een ‘botsing’ tussen jullie ideeën? Het kan zijn dat zijn emmertje al langzaam vulde met spanning en dat het er nu écht uit moet. Plotseling is je paard er dan klaar mee. Dit kan zich uiten in het niet meer willen bewegen of juist een ontploffing van energie.

Probeer in zo’n geval altijd rustig te blijven, niet gefrustreerd te worden en neem de tijd. Zoek een manier om de spanning af te laten vloeien of sluit een compromis waardoor je de comfortzone van je paard langzaam en veilig kunt oprekken. Als je de volgende negen signalen kent, kun je er op tijd bij zijn, zodat het niet tot een ontploffing of staking leidt.

1. Oppervlakkige ademhaling

Een diepe ademhaling krijg je alleen als het middenrif en de spieren rondom de longen en buik ontspannen zijn. Bij een gespannen paard is dit niet het geval. Het paard blijft namelijk alert en klaar om in actie te komen. Het gevolg hiervan is een oppervlakkige ademhaling die vooral in de borst plaatsvindt.

2. Hoofd hoog gedragen

gespannen paard, spanning paard, stress paard

Hoofd omhoog, ogen en oren gericht op de bron

Met het hoofd omhoog kunnen ze het potentiële gevaar veel beter bekijken. Het hoofd en de hals zijn ook een aardige hefboom door het grote gewicht. Als ze hun hoofd omhoog hebben is het makkelijker om de voorhand te verplaatsen en vervolgens snelheid te kunnen maken. Snel weg bij het gevaar!

3. Weinig of niet knipperen

‘A horse that’s blinking is thinking’. Ik weet niet van wie dit gezegde oorspronkelijk is, maar er zit zeker waarheid in. Onderzoek wijst uit dat de frequentie van knipperen veel minder wordt als het stresslevel stijgt. Niet knipperen gaat vaak ook samen met een zeer stille hoofd-/halshouding en oren die strak op het geluid gericht zijn. Het paard krijgt ook vaak een ‘zorgelijke’ uitdrukking op zijn gezicht, waarbij het bovenste ooglid door de frons een puntje en rimpeltjes krijgt.

4. Strakke mond

gespannen paard, spanning paard, stress paard

Een ontspannen neus en mond

Bij paarden met spanning zie je dat de spieren in het gezicht ook aangespannen worden. De lippen zijn dan strak en de kin is hard. Soms zijn ook de neusgaten groot of opgetrokken. Als de spanning afvloeit zie je het paard vaak kauwen en likken.

5. Minder reactie of overdreven reactie op hulpen

Als je paard gespannen is kan het zijn dat hij zijn focus meer bij iets anders heeft dan bij jou. Je krijgt dan minder reactie op je hulpen dan anders, want hij heeft wel iets beters te doen of in de gaten te houden. Voor een ander kan het juist zijn dat elke aanraking te veel is, als hij eenmaal gespannen is. Het lijkt dan net alsof je paard ‘overdreven’ reageert, maar bedenk je dan dat het door de spanning komt en niet doordat je paard zich aanstelt.

6. Rillen

Sommige paarden gaan rillen als de spanning hoog opbouwt. Dit komt door de opbouw van adrenaline in het bloed. Je ziet het dan ook vooral als het paard niet kan of mag bewegen. Als je dit ziet, zorg dan dat de spanning snel kan afvloeien. Paarden die staan te rillen van de spanning kunnen plotseling langs je heen duwen of weg willen rennen, wat voor een onveilige situatie kan zorgen.

7. Vaker mesten of slappe mest

‘Stressdrollen’ noem ik ze altijd. Als spanning opbouwt, wil het lichaam zich zo min mogelijk bezig houden met het parasympathisch zenuwstelsel – het zenuwstelsel dat de organen beïnvloed. Het wil zich bezighouden met de ledematen, waar energie voor nodig is, om weg te kunnen rennen. Het lichaam werkt dan in sneltempo de achterste darminhoud eruit die het niet nodig heeft. Er wordt ook wel gezegd dat paarden dit doen om zich lichter en dus sneller te maken in de sprint weg van het gevaar, maar hier heb ik nog geen duidelijk bewijs van gevonden.

8. Schrapen met een voorbeen

Paarden gaan schrapen als ze ongeduldig zijn, maar ook als ze spanning ervaren. Het is een manier om aan te geven dat ze graag willen bewegen, het liefst weg van de oorzaak van de spanning.

9. Stereotype gedrag

Veel stalondeugden, ook wel stereotype gedrag, komen voort uit spanning. Luchtzuigen, kribbebijten en weven zijn daar voorbeelden van. Paarden doen dat, omdat er endorfine aangemaakt wordt, wat ze een lekker gevoel geeft. Soms doen ze dit ook buiten de stal, in de wei of tijdens de training. Het kan een teken zijn dat ze spanning hebben ervaren.

Oplossing voor een gespannen paard

Er zijn natuurlijk nog meer signalen, zoals wegrennen, bokken, trappen, overmatig zweten of naar andere paarden hinniken. Deze volgen echter vaak op één of meer van de bovenstaande signalen. Als je een van deze signalen van spanning opmerkt, probeer dan de bron ervan te ontdekken en de spanning te laten afvloeien. Dit kan je doen door bijvoorbeeld friendly game en door gecontroleerde beweging het adrenalineniveau te laten zakken.

Weet jij nog meer signalen van spanning of heb je een vraag? Laat het weten in een reactie onder deze blog!

Rianne Dekker

Rianne Dekker

Eigenaar Horse in Mind, revalidatietrainer

Ik ben opgeleid als revalidatietrainer voor paarden, maar mijn interesse is nog veel breder dan dat. Ik kijk met een holistische blik en inspireer graag andere paardenliefhebbers over het houden en trainen van paarden.

Download nu het gratis e-book

In het e-book ’10 Praktische tips voor een gezond & gelukkig paard’ vind je belangrijke, waardevolle inzichten en kennis over paarden houden en trainen. Speciaal voor eigenaren die hun paard een optimaal leven willen geven.

Klik op de knop om hem gratis te ontvangen.