Tijdens de Equiday, het natural horsemanship evenement op zaterdag 14 april, gaf Canadese paardentrainer Chris Irwin twee demonstraties. Ik had tussendoor de kans om hem te spreken. Hier op de website kun je lezen over zijn methode. Lees ook eens het artikel dat ik in 2015 na de Equiday maakte over hem. Ditmaal wilde ik het graag hebben over zijn visie op horsemanship en over wat je kunt doen voor een gestrest paard. Lees in dit artikel wat hij hierover te zeggen heeft.
Foto door Brenda van der Kolk
Chris toonde in de ochtend een grondwerkdemonstratie. Hij vertelde me dat het paard een beetje gespannen was door de omgeving; een grote hal met veel prikkels om hem heen. Chris vertelt: “Als een paard gestrest raakt moeten wij kunnen zeggen: ‘Als jij gestrest bent, kan ik je helpen’. Je wilt een paard duidelijk kunnen maken dat je begrijpt dat de omgeving stressvol is en dat jij hem er doorheen kunt helpen. Zodat je paard je kan vertrouwen en boven de stress kan staan, samen met jou, als je in een onbekende omgeving bent.”
‘Super’ natural horsemanship
Chris vertelt dat hij de term ‘natural horsemanship’ eigenlijk niet zo passend vindt: “Je wil helemaal geen ‘natural’ band namelijk. Een paard is van nature een kwetsbaar, bang, paranoïde slachtoffer. Dat wil je niet. Wat we eigenlijk willen is het brein als het ware herprogrammeren door de juiste training. We leren het paard om niet bang te zijn, dapper te worden en boven zijn natuur te staan samen met jou. Dat noem ik ‘super’ natural horsemanship.”
Ik vroeg Chris wat hij adviseert aan paardeneigenaren als ze met hun paard in een prikkelvolle omgeving komen. Hij vertelt dat je echt proactief moet zijn. “Mensen wachten te vaak met oefenen tot ze daadwerkelijk in een bepaalde situatie zijn. Neem nu trailerladen als voorbeeld. Veel ruiters doen dit pas als ze ergens naartoe moeten. Als het paard er niet in wilt, dan begint het ‘trainen’ pas. Dit is reactief, niet proactief.”
Chris vertelt dat het heel belangrijk is om de relatie met je paard te bevestigen, voordat je hem meeneemt naar een nieuwe omgeving. Zorg dat je die emotionele autoriteit al verdiend hebt. Als je dan in een nieuwe omgeving komt en je paard zegt: “Help, waar zijn we?”, dan kun je antwoorden met: “Je bent hier en je bent met mij. Vertrouw me, onze relatie zal jou hier helpen.”
Foto door Brigit van Kempen
‘Frame of body, frame of mind’
Foto door Brigit van Kempen
In zijn tweede demonstratie liet Chris Irwin zien hoe je dit principe vanuit het zadel toepast. Hij nam het paard bij de hand, door stabiel contact te blijven houden met het hoofd, terwijl hij met zijn zit de buiging en beenzetting beïnvloedde. Hij gebruikte buiging en wendingen om de voorhand om het lichaam te doen ontspannen – en daarmee ook de geest. Als het paard naar buiten gebogen wilde lopen, omdat er buiten de ring veel te zien was, dan liet hij dit toe en nam hierin de leiding. “Ik zie dat je nu alleen naar buiten gebogen kunt lopen. Laat me je hierin begeleiden, totdat je wel een binnenbuiging aan kunt nemen.”
Goede intenties zijn niet genoeg
Chris geeft een belangrijke tip die je als eigenaar direct kunt gebruiken bij je paard: “Leer hoe je jouw lichaam kunt gebruiken om het lichaam van je paard te beïnvloeden. Leer lichaamstaal heel goed beheersen, zodat je je paard werkelijk goed kan helpen.” Hij benadrukt dat alleen de intentie om het goed te doen, gewoonweg niet genoeg is. Je kunt het nog zo goed bedoelen, maar als je lichaamstaal iets anders zegt, zal jouw paard daarop reageren. “Als je het lichaam kunt beïnvloeden, kun je ook de geest beïnvloeden. Een ontspannen lijf is een ontspannen geest.”
Chris: “Leer lichaamstaal heel goed te beheersen, zodat je je paard werkelijk goed kunt helpen.”
Chris vergelijkt de ‘intentie versus actie’ met de grote hoeveelheid inspirerende quotes die je tegenwoordig overal aantreft. De intentie is goed, maar er verandert niets als je je acties niet aanpast. Er zijn volgens hem veel horsemanship methodes die echt het beste voor hebben met het paard. Waarvan je paard ook heus rustiger, oplettender en beter wordt. Maar echt begrip ontbreekt soms. “Veel mensen zeggen toch snel ‘stop eens’, ‘niet doen’ of ‘doe dit NU’ tegen hun paard. Zonder uitleg. Het paard gaat dan vaak toch door met waar het mee bezig was.”
Volgens Chris Irwin is de lichaamstaal van het paard een hele rijke taal, heel uitgesproken en met veel details. “Vraag jezelf af hoe vloeiend jij het spreekt, of je paard jou werkelijk verstaat. Een moeilijk paard heeft geen pestkop met een zweep nodig en ook geen snoep en koek. Wat hij nodig heeft is iemand die zijn lichaamstaal echt goed, duidelijke en vloeiende spreekt.”
Nederland zal leidend zijn op het gebied van paardenwelzijn
Chris ziet dat de paardenwereld langzaam al bewuster wordt van het paardenwelzijn. Toch zijn er nog een aantal veranderingen nodig om de (competitie)wereld paardvriendelijk te kunnen noemen. Hij denkt dat Nederland hierin het voortouw zal nemen. Hierover lees je in een tweede artikel, dat volgende week online zal verschijnen.