Ik ben Parelli-student, ondertussen al meer dan een decennium. Ik “doe” geen Parelli, voor mij is Parelli zo verweven in alles wat ik doe dat het bijna vanzelf gaat. Als het dat niet gaat, val ik terug op de acht principes van Parelli. Ik leg de acht principes uit in een serie van acht blogs (lees hier de voorgaande delen). In deze blog leg ik principe vijf uit: “The attitude of justice is effective”.

Principe 5: The attitude of justice is effective

Parelli zit vol met dit soort prachtige uitspraken die zich zeer slecht naar het Nederlands laten vertalen zonder lading te verliezen. Maar principe vijf bevat drie sleutelwoorden, te weten: houding, rechtvaardigheid en effectief.

Houding

Voordat ik begon met Parelli was ik me eigenlijk niet zo bewust van de houding waarmee ik m’n paard benaderde. Ik verscheen en verdween gewoon wanneer het mij uit kwam. Wat nou middagslaapje? Aan het werk! Wat nou stress van werk? Jij bent mijn ontspanning paard, dus zorg dat ik ontspan. Natuurlijk werkt het niet zo, maar ik wist niet beter.

Ik heb controle over hoe ik het erf op kom. Met welke houding, met welke intentie, met welke mindset. Dat moet ik ‘voorbereiden’. Dus de andere dingen van de dag in de auto laten en met een open houding naar de paarden. Dat schrijft veel makkelijker op dan het is, in werkelijkheid heb ik maanden de Eagles in de auto gedraaid (Take it easy en Desperado waren m’n favorieten) om me te helpen met de juiste attitude voor mijn paard. Ondertussen kan ik daar altijd aardig bij. Lukt het me niet en de Eagles ook niet? Dan doen we maar een dagje niets.

Houding is ook fysiek, hoe sta je? Wat doen je schouders, je knieën, je armen en je voeten? Je bewust zijn van je houding is belangrijk. Uiteindelijk is dit hele paardenfluister-gebeuren niets anders dan communiceren met lichaamstaal (lees ook: ‘Principe 3: Hoe communiceer jij met je paard?‘). Die leadrope en de carrotstick zijn alleen maar hulpmiddelen om je lichaamstaal te ondersteunen. Die taal begint bij bewustzijn van je lichaam. Paarden laten zich niet vaak bedonderen, die zien aan je lijf of je het meent of niet. Vind je controle over je lichaam lastig? Oosterse vechtsporten en yoga kunnen helpen om je bewuster te worden van de mogelijkheden van je lijf. Wat ook helpt is filmen, heel veel filmen en terug kijken. Zowel grondwerk als rijden. Kritisch kijken naar jezelf en je eigen patronen herkennen en aanpassen indien nodig. Nog altijd film ik mezelf vaak, nog altijd moet ik drie keer slikken als ik terug kijk, maar ik zie m’n ruis en het maakt me bewuster.

Rechtvaardigheid

Rechtvaardig gaat over eerlijk, over passend bij de situatie. De situatie juist inschatten vraagt weer inzicht in het gedrag van paarden. Paarden zijn van nature twijfelaars, lafaards en paniekvogels, de mate waarin verschilt per paard. Weet hoe je paard zich voelt, normaal gesproken en in dat specifieke moment. Reageer passend voor de situatie.

Laat alle bagage van eerdere sessies of eerder in de sessie los. Beoordeel in het moment wat het paard nodig heeft. Stel je wel een eerlijke vraag? Een eerlijke vraag is voor mij een vraag die het paard op kan lossen. Want als je paard ‘nee’ zegt, dan heb je de vraag verkeerd gesteld of je hebt de verkeerde vraag gesteld. Klopt de voorbereiding, de communicatie en het gevoel, dan zal het paard geen ‘nee’ zeggen.

Effectief

Wanneer is het opbouwen van druk rechtvaardig?

• Als er geen enkele reactie komt op de lichte vraag mag je best duidelijker vragen.
• Als het omgekeerde antwoord wordt gegeven op de vraag is meestal het opbouwen van druk passend.
• Als de situatie vraagt om een wat steviger gesprek mag je best meer druk gebruiken.

Kijk naar de situatie en pas je vraag daarop aan. Kies je vragen zorgvuldig en stel redelijke vragen. Als je van jezelf weet dat je realistische vragen stelt, maar je krijgt geen of een onjuist antwoord, bouw dan de druk op. Je kan niet bepalen op welke druk het paard wil reageren, maar jouw taak is het om de druk er razendsnel af te halen op het moment dat het kleinste juiste antwoord wordt gegeven (of een poging daartoe!). Het paard leert het juiste antwoord kennen op het moment dat je de druk wegneemt. Hoe sneller je dat kan, hoe lichter je paard wordt. (Lees ook: ‘Woord van de week: release‘)

Voor paarden zijn we de meest onberekenbare leider ooit. We komen en gaan, gedragen ons soms roofdierig, praten Chinees en geven eten weg. Allemaal raar. Ik zal me elke keer toch weer moeten bewijzen naar m’n pony’s. Meen ik het echt? Schat ik de situatie goed in? Soms gaat een vraag bij de derde herhaling ineens veel moeizamer. Dan is de vraag niet moeilijk, maar wordt even gekeken of ik wel consequent ben en waardig om te beslissen wat we doen. Op zo’n moment gebruik ik ineens meer druk, want ik wil een correct antwoord op m’n vraag (omdat ik weet dat het kan). En daarna moet ik snel door naar een andere oefening, iets heel anders doen om de geest te verzetten.

Waar ligt de scheiding tussen effectief en agressief?  Voor mijn gevoel zit bij agressie bij negatieve emotie, bij effectiviteit niet. Effectief staat niet gelijk aan hard, timing maakt vooral dat je effectief bent. Alles wat ik doe gaat over communicatie en het verbeteren daarvan. Dat het dan soms op momenten even heel slecht is, neem ik maar voor lief. Dan is er nog iets te verbeteren, de volgende keer.

Samen

Een rechtvaardige houding is effectief. De zin heeft al een bepaalde gedragenheid over zich. Het gaat om leiderschap, een leider is geen dictator. Een leider heeft een rechtvaardige houding. Een leider is effectief. Redelijk effectief? Redelijk en effectief!

Het resultaat van een rechtvaardige houding is een paard met een positieve expressie

Als ik niet effectief ben maakt ieder een eigen plan