Zo kun je verantwoord een nieuw paard in de kudde introduceren
Wanneer je een nieuw paard in een kudde wil introduceren, is dat altijd even spannend. Paarden zijn niet altijd even vriendelijk als er plotseling een vreemdeling bij komt. Je hoort flink wat gesnuif van beide partijen, er wordt eens flink heen en weer gerend en misschien zelfs een paar rake klappen uitgedeeld. Vooral dat laatste is iets waar je niet echt op zit te wachten. Een blessure is wel het laatste wat je wil voor je paard. Helemaal voorkomen is waarschijnlijk niet mogelijk, maar je kunt het risico wel beperken door een aantal voorbereidingen te treffen. Die voorbereidingen zal ik in dit artikel met je delen.
Stappenplan om een nieuw paard in de kudde te introduceren
Een nieuw paard in de kudde levert meestal wat onrust en stress op, voor zowel de nieuwkomer als de bestaande kudde. Hieronder vind je een stappenplan dat er op gericht is om de introductie van het nieuwe paard zo soepel en stressvrij mogelijk te laten verlopen. Hiermee minimaliseer je ook de kans op verwondingen. Het zijn richtlijnen en je kunt ze aanpassen waar het nodig is.
1. Geef het nieuwe paard de mogelijkheid stress er uit te lopen
Een verhuizing of zelfs alleen een trailerrit geeft altijd in meer of mindere mate stress. Het ene paard heeft er meer moeite mee dan het ander, en de één zal het duidelijker uiten dan de ander. Bij korte termijn stress (even schrikken) hoort het hormoon adrenaline. Dit kan in zeer korte tijd aangemaakt en afgebroken worden, maar kan niet oneindig aangemaakt worden. Als de stress langer aanhoudt en je dus te maken hebt met lange termijn stress (trailerrit of verhuizing), dan wordt het hormoon cortisol aangemaakt. Adrenaline zorgt ervoor dat je paard ‘op scherp staat’ en cortisol zorgt ervoor dat hij kan blijven omgaan met een langer durende stressvolle situatie.
Bij een verhuizing krijgt een paard met beide soorten hormonen te maken. Als hij de trailer spannend vindt is het inladen een reden om veel adrenaline aan te maken. Tijdens de rit wordt cortisol aangemaakt, omdat het een onnatuurlijke situatie is. Bij het uitladen op een vreemde plek en het zien van vreemde paarden kun je weer te maken krijgen met adrenaline. Voor een gezond lichaam en de afbraak van stresshormoon is beweging heel belangrijk. De adrenaline is immers juist aangemaakt om snel te kunnen bewegen. Als je paard dus heel graag even wil bewegen, laat je paard dan even zijn stress er uit rennen in een veilige omgeving, bijvoorbeeld een paddock, bak of weiland. Zo geef je hem een natuurlijke mogelijkheid spanning af te laten vloeien. Dat is een stuk gezonder dan hem meteen op stal zetten, waardoor hij de spanning niet goed kwijt kan.

2. Zet het nieuwe paard en de huidige kudde in zicht en op reukafstand van elkaar

Op afstand kennis maken. Voor een veiligere situatie kun je hier een tweede draad tussen spannen.
Zorg dat de nieuwkomer en de bestaande kudde naast elkaar staan met een dubbele draad ertussen. Bijvoorbeeld een rij prikpaaltjes met draad op een meter afstand van de bestaande afrastering. Op deze manier kunnen ze op een -voor alle partijen- veilige manier elkaar voor het eerst ontmoeten. Ze leren elkaars geur kennen en kunnen elkaar niet verwonden als ze uithalen met het voorbeen. Let er hierbij wel op dat de draad makkelijk kan knappen of minstens op borsthoogte zit, zodat ze niet per ongeluk met een hoef in het lint vast kunnen komen te zitten met alle gevolgen van dien. Door een dubbele afrastering te gebruiken minimaliseer je ook de kans dat ze eerder dan gepland bij elkaar staan, doordat één van beide partijen door de draad heen is gegaan.
3. Zet een stabiel paard uit de kudde bij de nieuwkomer
Vaak zie je dat inscharen in een kudde minder stressvol is als er twee nieuwelingen tegelijk binnen komen, vooral als zij elkaar al kenden. Ze hebben immers steun aan elkaar en zullen dus minder druk ervaren om zo snel mogelijk bij de kudde te horen. Van nature wil een paard zonder kudde zich namelijk zo snel mogelijk bij een groep voegen, omdat dat zijn overlevingskansen flink vergroot. Soms kan het helpen om een stabiel, rustig paard als eerste te laten kennismaken met de nieuweling. Wellicht zelfs één die laag in rang staat in de kudde. Zo is de kans na het inscharen groter dat het nieuwe paard zich wel bij het laag-in-rang-staande paard mag voegen als hij nog niet te dicht bij de kudde mag blijven staan. Zorg er wel voor dat het paard dat je erbij zet er een is die geen stress ervaart als hij even niet bij zijn eigen kudde kan.
4. Laat ze kennis maken in een open ruimte
Wanneer je dan uiteindelijk het nieuwe paard bij de kudde zet, zorg er dan voor dat je dit doet in een grote, open ruimte. Een weiland leent zich hier bijvoorbeeld goed voor. Het is namelijk belangrijk dat de paarden makkelijk van elkaar weg kunnen en niet in een hoekje gedreven kunnen worden. Wel zo veilig. Zo hebben ze steeds zelf de keus of ze elkaar benaderen of juist afstand nemen. Zowel het nieuwe paard als de paarden uit de kudde hoeven zich dan niet gedwongen te voelen om (dicht) in de buurt van de ander te staan, wat in een paddock vaak wel het geval is. Door ze deze keuzevrijheid te geven (en de tijd!) verminder je stress en risico op ongelukken.
5. Zorg voor extra voerplaatsen
Het is altijd belangrijk om voldoende voerplaatsen te bieden, zodat elk paard rustig kan eten. Met een nieuw paard erbij is dit nog belangrijker en is het verstandig om een paar extra voerplekken aan te bieden, totdat het nieuwe paard goed geaccepteerd is. Hou bovendien rekening met de looplijnen. Als het nieuwe paard niet bij het water kan omdat er bijvoorbeeld een voerplaats of smalle doorgang in de weg zit, kan het prettig zijn om elders een tijdelijke tweede drinkplaats te maken. Ook deze tip is er weer op gericht om stress te verminderen (voldoende kunnen eten is heel belangrijk) en blessures zoveel mogelijk te vermijden.
6. Neem de tijd voor bovenstaande stappen
De vorige vijf stappen voer je idealiter niet allemaal binnen één dag uit als het even kan. Zorg dat er minstens één nacht tussen zit. Alleen is maar alleen, natuurlijk, dus als je meer dagen nodig hebt, kijk dan of je een tweede paard in elk geval op de tweede dag erbij kunt zetten. Laat de snelheid van de rest van de stappen afhangen van het stressniveau van zowel het nieuwe paard als de kudde. Het ene paard heeft echt even een paar dagen nodig om tot rust te komen, terwijl het andere paard juist meer stress gaat ervaren naarmate hij langer apart staat. Common sense, de paarden goed observeren én je gevoel volgen is hierbij een gouden combinatie om de introductie zo goed mogelijk te laten verlopen.

Wat kun je beter niet doen bij het introduceren van een nieuw paard?
De DO’s heb je hierboven natuurlijk al gelezen, maar er zijn ook zeker een paar DONT’s bij het inscharen van een nieuw paard in de kudde. Zorg dat je deze fouten niet maakt.
1. Vanuit de trailer meteen in de kudde
Dit levert erg veel stress op en zorgt mogelijk voor een onveilige situatie als de hele kudde tegelijk wil kennismaken. Vermijd deze situatie als het even kan! Als je echt geen keus hebt, bijvoorbeeld omdat dat het beleid van de pensionstal is, probeer er dan in ieder geval voor te zorgen dat je tip 4 kan uitvoeren: kennismaken in een grote, open ruimte.
2. Een (onveilig) halster om laten
Het is misschien verleidelijk om het nieuwe paard een halster om te laten, zodat je hem makkelijk kan pakken als het nodig is. Echter brengt een halster weer andere risico’s met zich mee, zoals blijven hangen aan haakjes of zelfs verstrikte hoeven. Als je per se een halster om wil laten, zorg er dan voor dat dit een veiligheidshalster is dat makkelijk knapt bij druk.
3. Elke dag een uurtje of dagdeel in de kudde
Het lijkt voor ons misschien logisch: even laten wennen aan elkaar en dan weer ‘rustig’ op hun eigen plekje. Echter kan dit juist meer stress opleveren, omdat ze elke dag opnieuw beginnen met elkaar te testen. Als je het paard eenmaal in de kudde zet kun je hem daar het beste ook laten, zodat hij zo snel mogelijk volledig geaccepteerd is.
4. De bazige paarden straffen
Het heeft echt geen nut om een paard te straffen dat lelijk doet tegen het nieuwe paard. Hiermee verstoor je de natuurlijke dynamiek van de kudde. Je kunt er bovendien ook niet dag en nacht bij zijn om elke keer het nieuwe paard te verdedigen. Het is beter om het even op zijn beloop te laten.
Wat als het nieuwe paard niet geaccepteerd wordt?
Meestal gaat het goed, maar het kan natuurlijk wel eens voorkomen dat een nieuw paard maar moeilijk of niet geaccepteerd wordt. Probeer in dat geval zo snel mogelijk de oorzaak te achterhalen. Het kan zin hebben om het proces van inscharen nog eens te herhalen, maar nog meer de tijd te nemen en nog langer met één ander maatje te laten wennen. Soms helpt het om de ruimte wat groter te maken, zodat alle paarden (zowel de nieuwe als huidige) makkelijk hun eigen persoonlijke ruimte kunnen innemen. Net als meer dan voldoende voerplaatsen met ruim voldoende ruwvoer. Tekort aan ruwvoer of te weinig ruimte kan zeker zorgen voor kribbige paarden. Ook als een paard chronische pijn heeft kán dat zorgen voor (uitzonderlijk) defensief gedrag. Een enkele keer kan het voorkomen dat twee paarden echt met elkaar blijven botsen. Als één van beiden daar stress of schade van ondervindt, kan dat betekenen dat je een andere oplossing moet zoeken waarbij ze niet langer samen in één kudde staan.
Heb jij nog meer tips?
Heb je goede ervaringen met het inscharen van een paard door bovenstaande tips? Laat het weten! Ook als je nog meer tips hebt kun je dat laten weten in een reactie onder deze blog.
Auteur

Rianne Dekker
Eigenaar Horse in Mind, revalidatietrainer
Ik ben opgeleid als revalidatietrainer voor paarden, maar mijn interesse is nog veel breder dan dat. Ik kijk met een holistische blik en inspireer graag andere paardenliefhebbers over het houden en trainen van paarden.

Download nu het gratis e-book
In het e-book ‘10 Praktische tips voor een gezond & gelukkig paard‘ vind je belangrijke, waardevolle inzichten en kennis over paarden houden en trainen. Speciaal voor eigenaren die hun paard een optimaal leven willen geven.
Klik op de knop om hem gratis te downloaden.
Afgelopen week heb ik een nieuwe merrie gekocht. Na het uitladen even alleen laten lopen waarbij de andere merries achter de draad konden kijken en ze elkaar wel aan konden raken. Na een uur of 2 de draad open gemaakt. Het was 1 rondje rennen en toen gingen ze allemaal eten. Inderdaad, zorg voor voldoende ruimte en voerplekken.. Vanmorgen lagen ze al in 1 groepje te slapen 🙂
Fijn dat het zo rustig ging, zeg! En inderdaad, ruimte en voerplekken scheelt echt al de helft 🙂 Gefeliciteerd met je nieuwe paard!
Ik hen 4 merrie staan nu sinds 2 weken 1 nieuwe ruin erbij en er naast gezet met 1 van de merries, de rustigste.
Over en bij het draad bijven ze nijdig met hoge gekromde hals en bokken. Ik wil ze in mei graag samen in de kudde is dat nog mogelijk?
mijn paard is naar een nieuwe stalling gegaan maar ze word gebeten en ze word weg getrapt bij het water. waardoor ik der snachts op stal zet. en dan drinkt ze zo veel! ik twijfel of ze wel bij die paarden past.
Mijn merrie stond steeds alleen ,4 weken geleden hebben ze een veulen bij gezet ,zou het kunnen dat zij stress heeft van da veulen,ze loopt steeds met haar hoofdje laag ziet er depri uit heeft ook al kolieken gezet,is sinds het veulen al 3x hengstig geweest ,eet bijna niet
Hoi Peggy, ja ze kunnen er zeker stress van hebben. Bij jouw merrie vermoed ik eerder iets hormonaals. Ik zou voor de zekerheid de dierenarts laten checken. Zo vaak hengstig zijn in vier weken, koliek hebben en niet eten is niet normaal namelijk. Succes!
Ik hen 4 merrie staan nu sinds 2 weken 1 nieuwe ruin erbij en er naast gezet met 1 van de merries, de rustigste.
Over en bij het draad bijven ze nijdig met hoge gekromde hals en bokken. Ik wil ze in mei graag samen in de kudde is dat nog mogelijk?
we hebben een ruin van 6 gekocht en staat nieuw tussen 2 merries en een ruin op zich gaat t allemaal prima maar s’avonds halen we ons paard uit de kudde om op stal te zetten en de rest moet in de wei blijven staan, dat is niet te doen in je eentje maar de eigenaresse van de stal moet straks t alleen doen nu zijn we voorlopig met zn 4en !
heb je daar een tip voor dat ze niet allemaal mee rennen naar de uitgang en dat t gevaarlijk kan worden ?
misschien een dubbele ingang creëren ?
Moet alleen de eigenaresse ook goed vinden natuurlijk
Hoi Joyce, is er een reden dat er één paard wel op stal gaat en de rest niet? En heeft dit paard een belangrijke rol in de kudde? Wat kan helpen is standaard een plak lekker hooi mee nemen om de rest af te leiden. Of inderdaad een dubbele ingang. Je kunt heel makkelijk een sluisje maken, zodat je een vierkantje hebt waar je paard kan wachten tot je het ene draadje dicht hebt en de andere open doet. Dat is denk ik voor iedereen een werkbare oplossing. Succes!